Η πανδημία COVID-19 ανέδειξε, πιο εμφατικά από ποτέ, την ανάγκη για ισχυρά, διασυνδεδεμένα και ευέλικτα συστήματα επιτήρησης, ικανά να εντοπίζουν και να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τις αναδυόμενες απειλές για τη δημόσια υγεία σε πραγματικό χρόνο. Πέραν της πρόσφατης πανδημίας, όλες οι υγειονομικές κρίσεις των τελευταίων ετών απέδειξαν πως ο κατακερματισμός της επιτήρησης και η έλλειψη διαλειτουργικότητας μεταξύ των τομέων περιορίζουν τη δυνατότητα γρήγορης ανταπόκρισης και προληπτικής δράσης.
Σε αυτό το πλαίσιο, το ευρωπαϊκό έργο CSN – Collaborative Surveillance Network, που συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα EU4HEALTH της Ευρωπαϊκής Ένωσης, φιλοδοξεί να καλύψει αυτό το κρίσιμο κενό, δημιουργώντας ένα ισχυρό και συνεργατικό δίκτυο επιτήρησης.
Η επίσημη έναρξη του έργου πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου, στο Αμφιθέατρο «Άλκης Αργυριάδης» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, σηματοδοτώντας την αρχή μιας συνεργασίας μεταξύ κορυφαίων εθνικών και διεθνών φορέων. Το CSN αξιοποιεί τη σημαντική εμπειρία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) στην επιδημιολογική επιτήρηση και του Υπουργείου Υγείας στη διαχείριση κρίσεων. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν επίσης το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
Επιπλέον, εταίροι του προγράμματος είναι το Υπουργείο Υγείας, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας – Γενική Γραμματεία Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, και το Γενικό Χημείο του Κράτους. Μέλη της Επιστημονικής Συμβουλευτικής Επιτροπής αποτελούν διακεκριμένοι εμπειρογνώμονες από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το Ινστιτούτο Robert Koch (Γερμανία), το Vanderbilt University (ΗΠΑ), το TEPHINET (CDC/ΗΠΑ), και το Τμήμα Ιατρικής & Κτηνιατρικής Εντομολογίας “Giorgio Nicoli” (Ιταλία).
Στόχος του CSN είναι η δημιουργία ενός προηγμένου και διαλειτουργικού συστήματος επιτήρησης που θα επιτρέπει την έγκαιρη ανίχνευση και αποτελεσματική ανταπόκριση σε απειλές για την υγεία. Ενισχύοντας τη συνεργασία και την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ διαφορετικών τομέων, το έργο εφαρμόζει την προσέγγιση της Ενιαίας Υγείας (One Health), γεφυρώνοντας τομείς όπως η δημόσια υγεία, η κτηνιατρική και το περιβάλλον. Επιπλέον, δίνεται έμφαση στην ανάπτυξη ανθρώπινων πόρων μέσω της δημιουργίας προγράμματος εκπαίδευσης νέων επιδημιολόγων πεδίου.
Είναι προφανές ότι το CSN αποτελεί μία πρωτοβουλία ενταγμένη σε ένα συνολικό στρατηγικό πλαίσιο για την ενίσχυση της δημόσιας υγείας, προάγοντας έναν από τους βασικούς πυλώνες της μέσα από τη συνεργασία, την καινοτομία και την αξιοποίηση της τεχνολογίας. Σε έναν κόσμο όπου οι υγειονομικές απειλές δεν γνωρίζουν σύνορα, η ανάπτυξη ενός ισχυρού και ευέλικτου δικτύου επιτήρησης αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη διασφάλιση της υγείας των πολιτών και την ανθεκτικότητα των συστημάτων υγείας απέναντι στις μελλοντικές προκλήσεις.
